Chào các bạn sinh viên Việt Nam đang chuẩn bị cho hành trình du học tại Nhật Bản! Bên cạnh việc chuẩn bị hồ sơ, tài chính và hành lý, việc tìm hiểu về văn hóa Nhật Bản là một bước vô cùng quan trọng để bạn có thể hòa nhập nhanh chóng và có một trải nghiệm du học suôn sẻ, đáng nhớ. Nhật Bản là một đất nước với nền văn hóa độc đáo và nhiều quy tắc ứng xử riêng biệt. Hãy cùng khám phá những điều cần biết về văn hóa Nhật Bản trước khi bạn đặt chân đến xứ sở hoa anh đào nhé!
Giao tiếp và ứng xử hàng ngày
Giao tiếp hiệu quả và ứng xử đúng mực là chìa khóa để tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp và tránh những hiểu lầm không đáng có tại Nhật Bản:
- Sự quan trọng của sự im lặng và không gian cá nhân: Người Nhật thường đánh giá cao sự im lặng và tôn trọng không gian riêng tư của người khác. Tránh nói chuyện lớn tiếng ở những nơi công cộng như tàu điện, xe buýt, thư viện.
- Văn hóa cúi chào (Ojiigi): Cúi chào là một hình thức chào hỏi và thể hiện sự tôn trọng rất quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Có nhiều kiểu cúi chào khác nhau tùy thuộc vào tình huống và mối quan hệ. Hãy quan sát và học hỏi cách người Nhật cúi chào.
- Cách sử dụng ngôn ngữ lịch sự (Keigo): Tiếng Nhật có nhiều cấp độ lịch sự khác nhau. Ngay cả khi bạn chưa thành thạo, việc cố gắng sử dụng những mẫu câu lịch sự cơ bản như “Konnichiwa” (Xin chào), “Arigato gozaimasu” (Cảm ơn rất nhiều), “Sumimasen” (Xin lỗi/Xin phép) sẽ được đánh giá cao.
- Quy tắc ứng xử trên phương tiện công cộng:
- Không ăn uống: Hầu hết mọi người không ăn uống trên tàu điện hoặc xe buýt.
- Giữ im lặng: Tránh nói chuyện điện thoại hoặc trò chuyện lớn tiếng.
- Nhường chỗ: Nhường ghế cho người lớn tuổi, phụ nữ có thai, người khuyết tật.
- Việc trao và nhận danh thiếp (Meishi Koukan): Nếu bạn có cơ hội giao tiếp trong môi trường học thuật hoặc chuyên nghiệp, việc trao và nhận danh thiếp là một nghi thức quan trọng. Hãy đưa và nhận danh thiếp bằng cả hai tay, đồng thời cúi đầu nhẹ thể hiện sự tôn trọng.
Các giá trị văn hóa cốt lõi
Hiểu rõ những giá trị văn hóa cốt lõi của Nhật Bản sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về cách người Nhật suy nghĩ và hành động:
- Sự tôn trọng và lịch sự (Respect and Politeness): Đây là một trong những giá trị quan trọng nhất trong văn hóa Nhật Bản. Sự tôn trọng được thể hiện qua ngôn ngữ, hành động và thái độ.
- Tính tập thể và hòa đồng (Collectivism and Harmony): Người Nhật thường đặt lợi ích của tập thể lên trên lợi ích cá nhân và luôn cố gắng duy trì sự hòa thuận trong các mối quan hệ.
- Sự đúng giờ và kỷ luật (Punctuality and Discipline): Người Nhật rất coi trọng thời gian và luôn cố gắng đến đúng giờ trong mọi tình huống. Tính kỷ luật cao được thể hiện trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
- Tính khiêm tốn và nhường nhịn (Humility and Consideration): Người Nhật thường có xu hướng khiêm tốn và nhường nhịn, tránh khoe khoang hoặc gây sự chú ý không cần thiết.
- Tinh thần trách nhiệm và sự tận tâm (Responsibility and Dedication): Người Nhật có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc và học tập, luôn cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Thói quen sinh hoạt và những điều cần lưu ý
Một số thói quen sinh hoạt hàng ngày ở Nhật Bản có thể khác biệt so với Việt Nam:
- Việc bỏ giày khi vào nhà: Đây là một phong tục phổ biến ở Nhật Bản. Bạn sẽ thường thấy mọi người bỏ giày ở lối vào (genkan) và đi dép trong nhà.
- Sử dụng dép đi trong nhà vệ sinh: Ở nhiều nhà và một số địa điểm công cộng, bạn sẽ thấy có một đôi dép riêng được đặt bên ngoài nhà vệ sinh. Hãy sử dụng chúng khi vào nhà vệ sinh và để lại khi ra ngoài.
- Cách tắm Onsen (nếu có cơ hội): Onsen (suối nước nóng tự nhiên) là một phần quan trọng của văn hóa Nhật Bản. Hãy tìm hiểu về các quy tắc tắm onsen trước khi thử, ví dụ như việc tắm rửa sạch sẽ trước khi vào bồn tắm chung.
- Quy tắc ăn uống:
- Nói “Itadakimasu” trước khi ăn: Đây là một lời cảm ơn trước bữa ăn.
- Không cắm đũa vào bát cơm: Hành động này gợi nhớ đến nghi thức tang lễ.
- Cầm bát cơm lên khi ăn: Đây là một thói quen lịch sự.
- Nói “Gochisosama deshita” sau khi ăn: Đây là một lời cảm ơn sau bữa ăn.
- Xử lý rác thải: Hãy tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về phân loại và đổ rác của khu vực bạn sinh sống.
Những điều nên và không nên làm (Dos and Don’ts)
Để tránh những tình huống khó xử và thể hiện sự tôn trọng với văn hóa Nhật Bản, hãy ghi nhớ những điều sau:
- Nên:
- Học một vài cụm từ tiếng Nhật cơ bản.
- Mang theo một món quà nhỏ khi được mời đến nhà ai đó.
- Thể hiện sự biết ơn và lịch sự trong mọi tình huống.
- Cố gắng thích nghi và tôn trọng các phong tục địa phương.
- Không nên:
- Gây ồn ào ở những nơi công cộng.
- Chỉ tay vào người khác khi nói chuyện.
- Xả rác bừa bãi.
- Vượt hàng hoặc chen lấn.
- Thể hiện tình cảm quá mức ở nơi công cộng.
Kết luận
Hiểu biết về văn hóa Nhật Bản không chỉ giúp bạn tránh được những bỡ ngỡ ban đầu mà còn làm phong phú thêm trải nghiệm du học của bạn. Hãy đến Nhật Bản với một tâm thế cởi mở, sẵn sàng học hỏi và khám phá những điều mới mẻ. Sự tôn trọng và hòa nhập của bạn sẽ được người Nhật Bản đón nhận một cách trân trọng. Chúc bạn có một hành trình du học thành công và tràn đầy niềm vui!
